Home

Uit de oude doos (3)

In een van mijn eerste seizoenen bij Schaakclub Emmeloord streed ik met Tromp Willem van Urk om het clubkampioenschap. In maart 1992 speelden we een partij op buigen of barsten. Zoals het toen nog ging, werd de partij afgebroken. Op dat moment was ik optimistisch over de afloop, maar helaas, toen we hem maanden later uitspeelden, wist Tromp Willem al wat ik nog niet wist...

[Event "Interne SC Emmeloord 1991/92"]  
  [Site "?"]  
  [Date "1992.03.16"]  
  [Round "?"]  
  [White "Urk, Tromp Willem van"]  
  [Black "Hoogenboom, Frank"]  
  [Result "1/2-1/2"]  
  [ECO "A80"]  
  [Annotator "Frank,Hoogenboom"]  
  [PlyCount "127"]  
     
  1. Nf3 f5 {Het Hollands dat ik in die tijd kennelijk ook al af en toe uit de  
  kast haalde.} 2. d4 Nf6 3. Bg5 {Een poging om het zwarte spel te ontregelen.}  
  Ne4 4. e3 $6 {Dat lijkt me niet de weg. Lf4 lag voor de hand.} Nxg5 5. Nxg5 g6  
  {Fritz is het meest te spreken over c5, wat op een sterveling als een draak  
  van een zet overkomt...} 6. Nc3 c6 7. h4 Bg7 $6 {De gedachte zal zijn geweest  
  om na h5 en hxg6 geen last te hebben van een ongedekte toren, maar helaas  
  heeft deze "oplossing" een bezwaar. Nodig was d5:} ({Fritz 15:} 7... d5 8. Qd2  
  Qd6 9. O-O-O Nd7 10. Kb1 Nf6 11. f3 Bg7 12. e4 fxe4 13. fxe4 dxe4 14. Ngxe4  
  Nxe4 15. Nxe4 Qd5 16. Nc3 Qd6 {met enig voordeel voor wit.}) 8. e4 $1 h6 9. Nh3  
  O-O $6 {Nu wit de h-lijn heeft geblokkeerd, vond ik dit blijkbaar een goed  
  idee. Het ziet er echter zeer wankel uit.} 10. Qd2 ({meer voor de hand lag...}   
  10. Nf4 fxe4 $1 {Zeer de vraag of ik deze fraaie zet gevonden zou hebben.} (  
  10... Kh7 11. exf5 gxf5 12. Nh5 Bh8 {lijkt geen pretje...}) 11. Nxg6 Rf7 12.  
  Ne5 Rf8 13. Qd2 d5 14. Ng6 Rf7 15. f4 c5 16. dxc5 Nc6 17. Nxd5 Bf5 18. h5 e6  
  19. Nc3 Qxd2+ 20. Kxd2 Rd8+ 21. Ke2 Nd4+ 22. Kd1 Nc6+ 23. Ke1 Nb4 {0.11/6})  
  10... Qa5 $5 11. exf5 {Wederom kwam Pf4 volgens Fritz zeer in aanmerking:} ({  
  Fritz 15:} 11. Nf4 fxe4 12. Nxg6 Rf7 13. Rh3 d5 14. Rg3 Nd7 15. O-O-O Qc7 16.  
  Nxe4 $1 dxe4 17. Bc4 {met een onaangename druk.}) 11... Qxf5 12. O-O-O Qf6 $1 {  
  Maakt alvast ruimte voor de witveldige loper en bezet de lange diagonaal  
  richting wits koning.} 13. g3 d6 $5 {Doel is de breekzet e5 te ondersteunen,  
  maar de vraag is of ik op tijd zal komen. d5 was zekerder geweest.} 14. Nf4 Bg4  
  15. Be2 {Hier mist wit een goede kans:} ({Fritz 15:} 15. Bc4+ d5 16. Nfxd5 cxd5  
  17. Nxd5 Qf3 18. Nf4+ Kh7 19. Bd5 Rxf4 20. Bxf3 Rxf3 21. Qb4 Nc6 22. Qxb7 Rc8  
  23. c3 (23. d5 Ne5 24. Qxa7 Bf5 25. Rd2 Nc4 26. Re2 Bxb2+ 27. Kd1 Bg4 28. Rxe7+  
  Rf7+ $1) 23... Rxf2 24. Rhf1 Re2 25. h5 Bxd4 26. hxg6+ Kxg6 27. Rde1 Rxe1+ 28.  
  Rxe1 Bf2 29. Re4 Bf5 30. b4 {1.01/11 en wit lijkt aan het langste eind te gaan  
  trekken.}) 15... Bxe2 16. Qxe2 e5 $6 17. Ne4 $1 {Logisch en sterk.} Qf7 18.  
  Nxd6 Qxa2 {Er is geen weg terug. Zwart moet de verdediging van zijn koning  
  loslaten.} 19. dxe5 Qa1+ 20. Kd2 Qa5+ 21. Kc1 Qa1+ 22. Kd2 Qa5+ 23. c3 Bxe5 ({  
  Fritz 15:} 23... Qxe5 24. Qc4+ Kh7 25. Kc2 Na6 26. h5 gxh5 27. Nxb7 (27. Qd3+  
  Kg8 28. Rhe1 Nb4+ $1) 27... Qb5 28. Qe4+ Qf5 {2.81/12} 29. Qxf5+ Rxf5 30. Rd7 {  
  en zwart staat machteloos tegen de inval op de zevende rij.}) 24. Qc4+ Kh7 25.  
  Qe6 {Volgens Fritz hadden Kc1 of h5 me weinig illusies meer gelaten.} Bxf4+ 26.  
  gxf4 Qd5+ 27. Qxd5 cxd5 28. Ke3 Nc6 29. Rxd5 Rad8 30. Rhd1 ({Fritz 15:} 30. h5  
  gxh5 31. Rhxh5 b6 32. Rdf5 Kg6 33. Rxf8 Rxf8 34. Rh1 {en volgens Fritz staat  
  wit gewonnen.}) 30... Ne7 31. R5d3 b6 {Tot hier toe heeft wit zich naar  
  behoren geweerd. Na het volgende slippertje keren de kansen.} 32. Kd2 $2 Rxf4  
  33. f3 Rxh4 34. Re1 Rh2+ 35. Kc1 Nf5 36. Red1 Nxd6 37. Rxd6 Rxd6 38. Rxd6 {  
  en volgens de computer is de stelling gewonnen voor zwart. Eerlijk gezegd  
  dacht ik dat ook.} Rf2 39. Rd7+ Kg8 40. Rxa7 Rxf3 {In deze stelling werd de  
  partij afgebroken, zoals dat in die tijd nog ging. Pas in mei speelden we de  
  stelling uiteindelijk bij mij thuis uit, dus ik had alle tijd om de winst te  
  vinden, en het leek me eenvoudig: die verbonden vrijpionnen zouden de  
  beslissing brengen...} 41. Ra6 Rf6 42. Kd2 Re6 43. c4 Kf7 44. b4 h5 45. Ra1 g5  
  46. c5 bxc5 47. bxc5 Rc6 $4 48. Rc1 Ke6 49. Ke3 Kd5 50. Rg1 Re6+ 51. Kf3 Re5  
  52. Rc1 Kc6 53. Rh1 h4 54. Kg4 Kxc5 {Hier bleek dat Tromp Willem het eindspel  
  veel beter had voorbereid dan ik. Ik was er vanuitgegaan dat ik met twee  
  pionnen meer zonder meer gewonnen zou staan. Helaas is deze stelling een van  
  de weinige uitzonderingen op die regel...} 55. Rd1 Rd5 56. Ra1 Kd6 57. Ra4 Re5  
  58. Rb4 Ke6 59. Ra4 Kf6 60. Rb4 Re1 61. Rb6+ Ke5 62. Rb5+ Ke4 63. Rxg5 Rh1 64.  
  Ra5 {en ik berustte in remise waarmee Tromp Willem als ik me goed herinner,  
  clubkampioen was.} 1/2-1/2

Uit de oude doos (2)

Bij mijn afscheid van de Wageningse Schaakvereniging heb ik nog een tweede partij teruggehaald die ik hierna graag even laat zien. Dit keer betreft het een glorieuze overwinning in een partij die ik ooit voor het eerste van de club speelde tegen het eerste van Ede. Niet alleen was het een goede overwinning, ook sprak mijn tegenstander destijds woorden die me - na overlevering - altijd bijgebleven zijn!

[Event "OSBO-competitie 1982/83, Ede-WSV,bord 5"]  
  [Site "Ede"]  
  [Date "1982.09.11"]  
  [Round "?"]  
  [White "Hoogenboom, Frank"]  
  [Black "Loof sr., P.."]  
  [Result "1-0"]  
  [ECO "C91"]  
  [Annotator "Frank,Hoogenboom"]  
  [PlyCount "61"]  
  [EventDate "1982.09.??"]  
     
  1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O d6 {Op dit moment gespeeld  
  niet zo'n bekende zet.} 6. d4 $5 b5 7. Bb3 Bg4 {Volgens Bartjes (Enklaar) moet  
  zwart hier gelijk spel hebben.} 8. c3 $1 {Een moeilijke beslissing.} Be7 {  
  De grote vraag is nu hoe we de zettenreeks...} (8... exd4 9. cxd4 Bxf3 10. gxf3  
  {... moeten waarderen. Waarschijnlijk staat wit dan heel goed. Dit is het  
  moment om te vertellen dat het Spaans me niet goed ligt. Later in dit seizoen  
  verloor ik in Ermelo een vreselijke hakpartij met wit tegen Mondria en nadien  
  heb ik nooit meer een goede Spaanse partij gespeeld.}) 9. d5 $6 {Voor de hand  
  lag Lc2, maar ik wilde het probleem van de ontwikkeling van de damevleugel  
  radicaal oplossen.} Na5 10. Bc2 c5 11. Nbd2 O-O 12. Re1 Nd7 {Inleiding tot een  
  te langzame actie, die alleen wit kansen geeft. Beter was c4 gevolgd door  
  Pb7-c5.} 13. Nf1 f5 14. exf5 Bxf5 15. Bxf5 Rxf5 16. Ng3 Rf8 17. Ne4 {Nu de  
  witveldige lopers geruild zijn, is het paard ongenaakbaar en staat wit klaar  
  voor een scherpe koningsaanval.} Nb7 {Een poging tot inkeer middels c4 en  
  Pbc5? De zet is in ieder geval te passief. In aanmerking kwam Pf6, waarna  
  concrete winstvarianten ontbreken, maar Pg5-e6 zeker niet slecht lijkt.} 18.  
  Nfg5 Bxg5 19. Bxg5 $1 Qe8 20. Qg4 Qf7 21. Rad1 Rae8 22. Re3 Qf5 23. Qh4 $1 Nb6  
  {Als zwart geweten had wat hem boven het hoofd hing, had hij wel Pd8 gespeeld.  
  Dh4 kon overigens, omdat...} (23... h6 24. Bxh6 gxh6 25. Rg3+ {(Note FH: de  
  computer geeft hier de variant...} ({Fritz 15:} 25. Qxh6 Qh7 26. Qg5+ Kh8 27.  
  Rdd3 {[%eval 82,11]} Rg8 28. Rh3 Rxg5 29. Nxg5 Re7 30. Nxh7 Rxh7 31. Rdf3 Rxh3  
  32. Rxh3+ Kg7 33. Rg3+ Kh7 34. Rf3 Kg7 35. Rd3 {en wit staat iets beter, maar  
  allerminst gewonnen)}) 25... Kh7 {(note FH: dit zou een ernstige fout zijn. Na  
  Kh8 geeft het digitale brein van nu geen winstvariant, maar alleen remise...)}  
  26. Ng5+ {laat zwart geen illusies.}) 24. Rf3 Qg6 {Wellicht zag zwart, dat het  
  na...} (24... Qd7 25. Rh3 {... direct uit is, bijvoorbeeld door...} Qf5 26.  
  Rdd3 {... en wit wint in de aanval. De volgende zet is echter ook niet mis...})  
  25. Bf6 $3 {Na deze mokerslag liep ik even weg naar het toilet. Het leed was  
  immers geleden en nu was het tijd om af te wateren (sprak de cultuurtechnicus)  
  [note FH: dat studeerde ik indertijd]. Van [mijn teamgenoot] Hans Dam hoorde  
  ik later welke gedenkwaardige woorden mijn tegenstander tijdens mijn korte  
  afwezigheid sprak. Hij zei: "die zet is of er een wesp in je kloten prikt!"  
  Dat zal kriebelen!} Rf7 {(note FH: de computer geeft wit nu groot voordeel na..  
  .} ({Fritz 15:} 25... Nd7 26. Rg3 Qxg3 27. Qxg3 Nxf6 28. Nxf6+ {[%eval 164,11]  
  ... en inderdaad lijkt deze stelling gewonnen.)}) {Er was inderdaad geen  
  verdediging meer tegen...} 26. Rg3 Qf5 27. Bxg7 $1 {De loper voltooit zijn  
  moordende gang naar de zwarte koning.} Rxg7 28. Nf6+ Kf7 29. Rxg7+ Kxg7 30.  
  Nxe8+ Kf7 31. Nc7 {en ik won zonder moeite (1-0).} 1-0

Uit de oude doos

7 Jaar lang heb ik bij de WSV (in Wageningen) gespeeld. In januari 1988 verliet ik de club wegens een verhuizing naar Sneek en bij die gelegenheid keek ik nog eens terug op deze periode. Tot mijn clubgenoten hoorde in die tijd Jan Hania, inmiddels al vele jaren een gerespecteerd deelnemer aan het Friese schaakleven. Dit voorjaar kwam ik hem tijdens mijn laatste FSB-partij weer tegen bij Philidor in Leeuwarden. Na mijn gedenkwaardige nederlaag tegen Maarten Etmans vroeg hij me waarom ik niet anders gespeeld had. Mijn antwoord had moeten zijn dat ik nu eenmaal geen aanvalsspeler ben... Bij mijn afscheid uit Wageningen riep ik onderstaande partij tegen hem in herinnering waaruit maar weer eens blijkt dat dat al die jaren zo geweest is... In mijn retrospectief noemde ik het "mijn meest dramatische nederlaag in al deze jaren". Jan, als je dit leest, zul een glimlach niet kunnen onderdrukken... Ik geef de partij met mijn commentaar van toen: "Het is een verliespartij, die treffend illustreert dat men van zijn fouten enkel kan leren. Stel je voor, het is 17 oktober [1985]. Jan en ik zitten dicht bij de deur naar de hal van waaruit zo af en toe een geroezemoes tot de speelzaal doordringt. De competitie is eigenlijk pas net begonnen, het derde speelt thuis.

[Event "Interne WSV Wageningen 1985/86"]  
  [Site "?"]  
  [Date "1985.10.17"]  
  [Round "?"]  
  [White "Hania, Jan"]  
  [Black "Hoogenboom, Frank"]  
  [Result "1-0"]  
  [ECO "B70"]  
  [Annotator "Frank,Hoogenboom"]  
  [PlyCount "35"]  
     
  1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 g6 6. Be2 Bg7 7. h4 h5  
  8. Bg5 Nc6 9. Qd3 $6 {Origineel, maar dubieus openingsspel. Dd2 lag voor de  
  hand.} a6 10. O-O-O Qb6 {Na Le3, Dc7 zouden we nu toch in betrekkelijk normale  
  spelbeelden verzeild raken, terwijl Pxc6, bxc6 een evenwichtige stelling zou  
  geven. Wit is nu zeer onachtzaam en speelt...} 11. Nb3 $2 Be6 12. Qg3 $2 Rc8  
  13. Rd2 $2 {Soms zijn er vele fouten nodig om in een verloren stelling te  
  geraken. Na Ld3 zou zwart nog steeds moeilijk verder komen, hoewel wit reeds  
  flink wat gedeplaceerde stukken heeft.} Bxb3 14. axb3 Qa5 $1 15. Kb1 Nb4 16.  
  Rd4 {Er dreigde Txc3, Dxc3, Da2+, Kc1, Da1 mat. Nu begon ik te denken over de  
  winnende zet. Intussen smoesde    men rond mij rustig door en ik slaagde er  
  steeds minder in me te concentreren op de, toch betrekkelijk eenvoudige,  
  consequenties van het voor de hand liggende Pxe4! Jan vertelde me na de partij  
  dat hij misschien opgegeven zou hebben als ik dat    gespeeld had.} Nfd5 $4 {  
  Een zeldzaam geval van schaakblindheid. Slechts zelden doe je in plaats van de  
  winnende de verliezende zet. Na Pxe4 zou er geen verdediging meer geweest zijn:}  
  (16... Nxe4 17. Nxe4 (17. Rxe4 Rxc3 18. Rxe7+ Kf8) 17... Bxd4) {Er volgde nu  
  uiteraard...} 17. Rxd5 {en na...} b5 18. Bxb5+ {gaf ik diep teleurgesteld op.  
  Zoals ik in de Veluwepost [de plaatselijke krant; FH] van 23 oktober 1985  
  schreef: een moment om nooit te vergeten.} 1-0